MENS EN SAMENLEVING. Gevaarlijk jong.

Gevaarlijk jong is een kunsttentoonstelling die afgelopen jaar doorging in het Dr. Guislain te Gent. Het museum gaat over de ontplooiing van kinderen in de maatschappij. Van vroeger tot nu.

Er zijn verschillende kunststukken te zien. In het deel waar men voornamelijk het verleden bespreekt zie je kunstwerken die gaan over kindsoldaten, armoede…

Eén van de kunstwerken die mij in dit deel voornamelijk aansprak was een baby die tot een volwassen persoon was vergroot. Het verwijst naar de gedachten van de mensen van vroeger. Vroeger was een kind al volwassen als het zelfstandig kon eten, lopen... Ze gedroegen zich al een beetje volwassen ook al waren deze kinderen nog een baby vanbinnen.

In het deel met moderne kunst bespreekt men ook dit onderwerp. Je ziet er een volledige fotoreportage hangen, waarin jonge kinderen als mannequin verschijnen op beeld.

Zelfs binnen onze hedendaagse maatschappij willen wij onze kinderen zo snel mogelijk laten opgroeien. Ze moeten zo snel mogelijk volwassen worden.

MENS EN SAMENLEVING. God wacht op een wonder

Cor Van Vliet verwijst hier in zijn gedicht naar de individualisering.

‘Als alles op het ik gericht is’

Eén van de grote tekens binnen onze samenleving van tegenwoordig. De mens denkt alleen aan zichzelf: egocentrisch.

Ook verwijst hij naar het pluralisme.

‘Maar toch verdwalen zo vaak onze gedachten’

De mens kan zoveel keuzes maken, zoveel dat je in je mens-zijn verstikt. Je kan jezelf niet meer optimaal ontwikkelen.

           Men zegt dat het pad niet meer uitgestippeld wordt voor de mens, dat we vrij zijn om

           eigen keuzes te maken.

Niets is minder waar! Vanuit dit ene pad zijn er verschillende zijstraten ontstaan, waardoor de mens steeds meer en meer verdwaald.

MENS EN SAMENLEVING. individualisering

Op deze foto is voor mij duidelijk individualisering te herkennen. Een fenomeen dat onze maatschappij enerzijds kleurt en anderzijds schaad.

Bij het ontstaan van de individualisering ontstonden er een aantal nieuwe gedachten en bedenkingen dit samen met de verlichtings periode. Zoals de rechten voor het kind, de vrouw…

Het groepsgevoel bij de mensen is verdwenen. Een negatief gevolg van de individualisering. De mensen denken enkel aan hun plaats in de wereld. Ze houden geen rekening meer omtrent ‘de bezigheid van de medemens’. Dit herken je op de foto. De man centraal zit geknield op de grond en de mensen rondom hem lopen gewoon voorbij. Niemand die naar hem omkijkt.  

MENS EN SAMENLEVING. Pluralisme.

Deze foto is voor mij een perfect beeld van het pluralisme. Onze samenleving zit boordevol diversiteit en verscheidenheid.

Vroeger was het pad van de man in de straat al volledig uitgeschreven. Hij wist welke keuzes hij moest maken en wat hij zou bereiken in zijn leven. Was je vader een timmerman dan was de kans groot dat jij ook een timmerman zou worden. Een Australische vrouw zal waarschijnlijk niet met een Arabische man trouwen enz.

Maar nu leven we allemaal in een pluralistische maatschappij. Keuzes maken, zijn niet meer zo evident. Ons pad ligt niet meer voor handen, wij zijn in staat deze weg te leiden. Waardoor we van verschillende culturen een stukje kunnen proeven.

Dit fenomeen is duidelijk te zien op de foto. De mensen zijn niet gekleurd in één enkel kleur, ze kiezen van ieder wat, ze kleuren hun leven in diversiteit.

MENS EN SAMENLEVING. Paul Verhaegen: Idee 4

“In plaats van consument moeten we terug burger worden.”

Wij mensen staan minder op ons strepen. We lopen door de winkel en nemen wat er voor ons in de schappen ligt. Is het nu chocolade dan kan ik kiezen tussen verschillende merken, maar het product blijft de chocolade die de maatschappij ons oplegt.

Met burger bedoelt Paul Verhaegen een autonoom persoon. Iemand die zelf zijn keuzes kan maken. Keuzes die niet alleen voor zichzelf, maar ook keuzes voor andere partijen goed zijn. Keuzes die je samen met anderen kan delen en uitwerken.

We moeten terug een mens worden die kijkt in functie van de anderen en we moeten geen ingespannen paard zijn dat gestuurd wordt door de maatschappij.

MENS EN SAMENLEVING. Paul Verhaegen: Idee 3

“Ja, het egoïstische, het competitieve, het agressieve zit in de mens – de banaliteit van het kwaad is een realiteit.

Maar het altruïstische, het willen samenwerken, de solidariteit – de banaliteit van het goede zit evenzeer in ons, en het is de omgeving die beslist welke kenmerken er dominant naar buiten treden.”

Ik ben het eens met Paul Verhaegen. De samenleving beïnvloedt het gedrag van de mens, ons doen en laten kunnen we niet alleen verkrijgen.

Kijk nu naar kinderen die zich bevonden in een jeugdinstelling. Deze kinderen hebben een zware tijd achter de rug. De meeste zijn onhandelbaar, ze maken deel uit van ‘het kwade’. Dit doordat hun ouders het moeilijk hadden. Of omdat de omgeving zich niet richtte naar de kinderen. Deze kinderen werden aan hun lot overgelaten, waardoor de omgeving hun kwade beïnvloedde.

Wanneer deze kinderen geplaatst worden in een gezin, omgeving… waarnaar gekeken wordt en hun ‘goede kant’ geprezen wordt, dan kunnen deze kinderen veranderen. Van die koele persoonlijkheid van voorheen blijft er vaak nog een schim over. Deze kinderen kijken minder egoïstisch naar de wereld. Ze staan open voor de andere kant: de ‘goede’ kant.

MENS EN SAMENLEVING. Paul Verhaegen: Idee 2

“Loser! Is het voornaamste scheldwoord vandaag op de speelkoer van de lagere school.

Sommige van die losers komen in opstand, maar het merendeel wordt sociaal angstig, autistiform, depressief en nagenoeg altijd hyperconsumerend.”

 

Onze maatschappij is gekenmerkt door winnen en verliezen. Al van kleins af aan leren we onze kinderen met ‘het verliezen’ om te gaan. Verliezen is een zware last voor kinderen die ze hun hele leven met zich meedragen.

Sommige kinderen zijn het niet gewoon om ergens in ‘te winnen’, in uit te blinken, ergens goed in te zijn. Deze kinderen zijn de losers van de maatschappij. Ze voelen zichzelf ook zo. Ze voelen zich uitschot, de laagste in rang. Want ze kunnen toch niets bereiken in het leven.

De winnaars aan de andere kant weten hun sterke kanten te benoemen. Ze maken er ook gretig gebruik van. Met hun sterke kanten weten ze de losers dieper te duwen in hun schelp, in de grond.

Dit alles is de schuld van onze hedendaagse maatschappij. We moeten onze kinderen niet alleen leren dat ze kunnen winnen of verliezen. Neen… We moeten ze leren ‘hoe samen te werken’. Hoe ze samen hun doelen kunnen bereiken en niet enkel en alleen het doel wat zij voor ogen hebben. We moeten hun blik verruimen, ze leren open te staan voor de anderen.

MENS EN SAMENLEVING. Paul Verhaegen: Idee 1

“Ongeweten verwoordt Sennett hetzelfde wanneer hij in de mond van de huidige werknemer de volgende vraag legt: ‘Who needs me?’

Voor steeds meer mensen luidt het antwoord: niemand. Zij maken deel uit van een groeiende groep menselijk afval.”

Ik kan me vinden bij deze uitspraak van Paul Verhaegen. Hij maakt duidelijk dat alle mensen het zo ver mogelijk willen schoppen in het leven, maar dit is individualistisch. Niemand wil de hulp van anderen krijgen of vragen.

Vroeger vroeg men steeds de hulp van anderen. Wanneer een boer vroeger zijn land ploegde, kon hij rekenen op de steun, gereedschap… van zijn buurman. Vroeger stonden de mensen meer open om van elkaar te leren. De samenleving bestond toen nog meer uit twee polen: ‘ik’ en ‘de samenleving’. Deze twee polen hadden wederzijdse interactie met elkaar.

Tegenwoordig is deze interactie meer en meer verwaterd. De enige pool die voor veel mensen geldt is de pool ‘ik’. De mens is meer en meer op zichzelf gesteld. Hij denkt dat hij zijn eigen handelen zelf kan besturen en zijn eigen fouten kan goed maken. Hiervoor zijn de anderen niet nodig. De mensen die wel nog steeds vanuit de gedachte van het tweepolig systeem denken verwelken in deze maatschappij. Ze worden een stuk van ‘de menselijke afvalberg’ zoals Paul Verhaegen het neerschreef.